Teknoloji

Prof. Dr. Aziz Sancar beyin kanseri tedavisini buldu!

Türkiye'nin ilk ve tek Nobel bilim ödülünü almaya hak kazanan bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, Kendisine Nobel ödülü kazandıran çalışması DNA onarım sistemi hakkında merak ettiği bir soruyu araştırırken tesadüf eseri beyin kanseri tedavisini buldu.

Sancar’ın yaptığı Çalışmaya göre EdU molekülü çevresindeki bariyerleri aşarak beyne rahatlıkla geçiyor. Ancak kemoterapi ilaçları beyne giremiyor. Sancar, EdU hücreleri bu şekilde hücreyi öldüren biliyorsa, beyin kanseri olan bir hastaya verildiğinde de beyne giderek kanserli hücreleri imha edebilir tezini ortaya attı.

Türkiye’nin tek Nobel bilim ödülü almaya hak kazanan bilim insanı Aziz Sancar, tamamen kanserden bağımsız Nobel ödül aldığı çalışması DNA onarım sistemi hakkında merak ettiği bir soruyu cevaplamaya çalışırken bir molekülün beyin kanseri tedavisinde kullanılabileceğini keşfetti.

DNA, kemoterapi, ultraviole, Çevre şartları ve beslenme gibi iç ve dış etkenlerden çok sık hasara uğramaktadır. DNA onarım sistemi sayesinde bu hasarlar giderilmektedir. Prof. Dr. Aziz Sancar, Insan nükleotid eksizyon onarım sistemi’ni (ikili kesim) keşfederek Nobel bilim ödülü almaya hak kazanmıştı.

İkili kesim- onların mekanizması, DNA sarmalındaki hasar görmüş bölümü (26 Nülkleotidlik) Keserek çıkarıyor ve yerine doğru parçayı koyarak DNA’nın yeniden hasarsız 1 şekilde çalışmasını sağlıyor.

Aziz Sancar, bu durumu deney tüpü içerisinde kanıtladığını ancak insan hücresi içerisinde istenilen durum tam olarak böyle mi gerçekleşecek yoksa farklı reaksiyonlar gösterilecek mi sorusunun cevabını arıyordu. Bu yüzden laboratuvar deneylerinde bilinen EdU isimli molekül ile çalıştı. deney beklenilenin aksine çok farklı 1 sonuç verdi, oluşan durum karşısında şok alan Sancar, EdU Molekülünün sağlam bir DNA’da sanki bir hasarlı DNA gibi etki gösterdiğini ve hasarın mekanizmasını harekete geçirdiğini keşfetti. Yapılan çalışmada böyle bir sonuç beklenmiyordu. Bu duruma sebep olan faktörü araştırmaya başladı.

Bozulmamış sağlam hücrelerin bulunduğu besi ortamına EdU molekülü konuldu ve hücre onarım mekanizmasını çalıştırarak durmadan bu molekülü kesip çıkarttığı görüldü. Çıkarılan molekül serbest halde olduğunda yeniden genoma girdiği hücrenin onu keserek tekrar dışarı attığı ve bu döngünün sürekli böyle devam ettiği gözlendi. En sonunda da EdU molekülü ile başa çıkamayan hücrenin hayatına son verdiği görüldü.

EdU molekülünün bariyerleri aşarak beyne rahatça geçtiği de biliniyor ve kemoterapi ilaçları, mesela en yaygın olarak kullanılan Cisplatin, beyne giremiyor. Bu iki durum birlikte değerlendirildiği zaman EdU hücreleri bu şekilde hücreyi öldürebiliyorsa beyin kanseri olan bir hastaya takviye edildiğinde beyne gider ve kanser hücresini yok eder kanısı ortaya atıldı.

Başa dön tuşu